Chúng tôi (I)

Tiểu thuyết xã hội giả tưởng "Chúng tôi", tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Nga Evgeny Zamyatin (1884-1937), viết xong năm 1920 nhưng không được phép in chính thức tại Nga cho đến tận năm 1988. Tiểu thuyết này đã được dịch ra tiếng Anh ("We") và được xuất bản tại New York, Hoa Kì lần đầu năm 1924. George Orwell đã chịu ảnh hưởng của tác phẩm này trong sáng tác của mình "1984", 1949.

Phạm Ngọc dịch từ nguyên tác tiếng Nga, tạp chí "Ngọn cờ" số 5 & 6 năm 1988.

Evgeny Zamyatin (tranh chân dung do Kustodiev vẽ năm 1923)

 

Ghi chép 1

Chủ đề:

Thông báo. Đường kẻ thông tuệ nhất. Thơ ca.

Đơn giản là tôi chép lại nguyên văn những gì đăng trên tờ Nhật Báo Quốc Gia hôm nay:

"Việc xây dựng tàu vũ trụ Tích Phân sẽ hoàn thành sau 120 ngày. Giờ phút lịch sử vĩ đại, khi con tàu Tích Phân đầu tiên bay vào không gian, sắp đến gần. Một ngàn năm trước, các bậc tiền nhân anh hùng đã chinh phục và lập chính quyền Quốc Gia Thống Nhất trên toàn cõi địa cầu. Chiến công hiển hách hơn đang đón chờ các bạn: lấy tích phân phương trình vô hạn của vũ trụ bằng con tàu Tích Phân bọc kính, dùng điện năng, khạc ra lửa. Nhiệm vụ thiện nguyện của trí tuệ đặt ra trước các bạn là chinh phục những sinh vật chưa từng được biết đến trên những hành tinh khác - có lẽ, họ hãy còn trong tình trạng tự do chưa khai hóa. Nếu như họ chưa thấu hiểu việc chúng ta đem lại cho họ niềm hạnh phúc đúng đắn như toán học, thì nhiệm vụ của chúng ta là buộc họ phải hưởng hạnh phúc ấy. Tuy nhiên, trước khi phải sử dụng vũ lực, ta hãy dùng lời lẽ để thuyết phục.

Thay mặt Lãnh Tụ Thiện Nguyện, thông báo đến toàn thể mã số của Quốc Gia Thống Nhất: mọi mã số, nếu cảm thấy đủ khả năng, đều có nghĩa vụ sáng tác tiểu luận, thơ ca, tuyên ngôn, tụng ca hoặc những thể loại khác về cái đẹp và sự vĩ đại của Quốc Gia Thống Nhất.

Đó sẽ là chuyến hàng đầu tiên được tàu Tích Phân đem theo.

Quốc Gia Thống Nhất muôn năm, toàn thể mã số muôn năm, Lãnh Tụ Thiện Nguyện muôn năm!"

Tôi viết những dòng này và cảm thấy hai má nóng bừng. Phải, để lấy tích phân phương trình vũ trụ vĩ đại. Phải, để uốn đường cong sơ khai, nắn nó lại theo tiếp tuyến, đường tiệm cận, thành một đường thẳng. Vì lẽ con đường của Quốc Gia Thống Nhất chính là đường thẳng. Đường thẳng thông thái, chính xác, thần thánh, vĩ đại chính là đường kẻ thông tuệ nhất...

Tôi, mã số D-503, công trình sư của tàu Tích Phân, chỉ là một trong số các nhà toán học của Quốc Gia Thống Nhất. Ngòi bút quen với những con số của tôi không đủ khả năng sáng tạo nhạc điệu cho những vần thơ. Tôi chỉ cố ghi chép lại những gì mắt thấy, những gì suy nghĩ - chính xác hơn, những gì chúng tôi nghĩ (đúng vậy: chúng tôi, và hãy để từ "CHÚNG TÔI" này làm tựa đề cho những ghi chép của tôi). Tuy nhiên, đó sẽ là đạo hàm của cuộc đời chúng tôi, cuộc đời hoàn thiện như toán học của Quốc Gia Thống Nhất, và nếu thế, lẽ nào tự thân nó không phải là một bài thơ, bất chấp í nguyện của tôi? Tôi tin tưởng và biết rằng nó sẽ là như thế.

Tôi viết những dòng này và cảm thấy hai má nóng bừng. Có lẽ, điều đó tương tự cảm giác của người phụ nữ khi lần đầu nghe thấy trong cơ thể mình nhịp đập của một sinh linh mới, còn bé bỏng và chưa mở mắt. Đó là tôi và đồng thời cũng không phải là tôi. Và trong nhiều tháng dài sẽ phải nuôi dưỡng nó bằng nhựa sống, bằng máu thịt của mình, để rồi sau đó đau đớn tách nó ra khỏi cơ thể và đặt dưới chân Quốc Gia Thống Nhất.

Song tôi sẵn sàng, như mỗi người, hay hầu hết mỗi người trong chúng tôi. Tôi sẵn sàng.